De blogger fietst graag in en in de buurt van Beijum rond. Never a dull moment, er valt altijd wel iets te zien wat opvalt. Zie toch eens deze brug, de Beneluxweg, over het Boterdiep heen. Foto's. Wat hebben ze toch feestelijke kleuren op de pijlers onder de brug aangebracht.Er is geen mens die in het donker graag onder zo'n tunnel doorfietst. Om het een beetje dragelijk te maken, denkt de blogger, hebben ze de zaak ingekleurd. De aanwezige graffiti lijkt de doorgang ook enigszins aanvaardbaar te moeten maken.
Voor wie niet weet waar dit is, naar rechts, over het Botterdaip, gaat het naar een Duitse bouwmarkt. Naar links richting Beijum -Noord, De Hunze en het industrieterrein de Witte Lam. Vlakbij wordt gewerkt aan een nieuw kruispunt met de afslag naar Beijum-Noord, Winsum, de Groningerweg.
Wat loopt het Boterdiep daar toch prachtig rimpelend vreedzaam en Gronings te zijn.
Het Boterdiep (Gronings: Botterdaip) is een kanaal in de provincie Groningen, lopend van de haven van Uithuizen tot hetVan Starkenborghkanaal bij Noorderhoogebrug. Het kanaal is 25 km lang. Het kanaal zou zijn naam te danken hebben aan het transport van melkproducten.
Het kanaal is in de 17e eeuw aangelegd. Bij de aanleg is zo veel mogelijk gebruikgemaakt van bestaande waterlopen. Het oudste gedeelte, de verbinding van Bedum naar Groningen (op kaarten uit die tijd steevast aangeduid als de Cleisloot) stamt uit 1625. In 1660 werd het verlengd tot Kantens. Wiki/Boterdiep
BeantwoordenVerwijderenziet er heel wat vrolijker uit dan het grijze beton :-).
op deze manier best leuk om er doorheen te rijden, lijkt me.
gr. Therèse
Waar nu het Gedempte Boterdiep en het verlengde daarvan, de Rodeweg, ligt, lag indertijd de Bedumer Cleiweg. Vlak ernaast lag de Cleysloot (zo werd het geschreven, dacht ik), ten zuidwesten ervan het Selwerderdiep(je). Zoals ± 1880 het Boterdiep gedempt werd ten behoeve van het wegverkeer, zo werd toen, dat wil zeggen in 1611, die Cleiweg uitgegraven voor de scheepvaart. Bij de noordelijke uitbreiding van de stad, tussen 1616 en 1624, werd het stuk gegraven dat loodrecht naar de Ebbingepoort liep. Die Ebbingepoort lag bij de kruising van Korreweg en Ebbingestraat.
BeantwoordenVerwijderenDe Cleysloot, ter hoogte van het huidige Gedempte Boterdiep en de Rodeweg, liep dus begin 17e eeuw door naar het noordoosten in de richting van Noorderhoogebrug tot aan een dijk: de Zuidwending. Daar kronkelde het Selwerderdiepje indertijd met grote bochten door de Paddepoel naar de Wierumerschouw.
Maar het Oosterhamrik, aan weerszijden van de Cleysloot, mocht niet direct op dit water afwateren, vandaar dat de Cleysloot niet op het diepje aansloot maar ‘doodliep’ op een dam. Om soortgelijke redenen was er geen doorgaande verbinding op de plaats waar de Wolddijk het Boterdiep kruist. Op beide plekken was een overtoom (overtocht in het Gronings). Dat wil zeggen dat schepen over land op houten rollen van de ene waterloop naar de andere werden getrokken. Omdat de bodems van beide waterwegen nagenoeg gelijk lagen werden ze in 1616 met elkaar verbonden. Waar een overtoom lag werd een brug gebouwd en de stad legde grondduikers ofwel grondpompen (dat waren in feite aquaducten van een meter doorsnede) onder de Cleysloot en het Selwerderdiepje door zodat langs die weg, overeenkomstig de wens van het Winsumerzijlvest, uitwatering naar Delfzijl kon plaatsvinden. Overigens is het Zuidwoldermaar in 1624/1625 door het zijlvest verdiept.
Dus als je per trekschuit vanuit de stad naar Zuidwolde ging dan voer je eigenlijk vanuit de Cleysloot naar links door de Hunze, naar rechts door een stukje Noorddijkstermaar en tenslotte linksaf het Zuidwoldermaar op. Momenteel vinden we die bocht nog terug in de hoek tussen Groningerweg en Molenstreek. Het slootje dat daar loopt is de toenmalige loop van het Boterdiep, aansluitend op het huidige grasveld voor de Groningerweg langs. Dit bleef pakweg drie eeuwen zo.
In de jaren ’70 van de 20e eeuw werd het Boterdiep rechtgetrokken. De reden daartoe kan zijn geweest dat de schepen steeds groter werden en ze de bocht, vlak voor de brug, steeds moeilijker konden nemen. De nieuwe bedding maakte toen een hoek van ongeveer 15° met de huidige loop.
Wegens de aanleg van de Noordzeeweg moest de bedding andermaal opgeschoven worden tot op zijn huidige ligging. De enige reden voor deze gigantische onderneming, die maar liefst ƒ1.126.400,- heeft gekost, lijkt te zijn geweest om te voorkomen dat er een stuk van Beijum afgekapt zou worden. Een Beijum dat nog gebouwd moest worden. Daartoe verlegde men de bedding van het Boterdiep, kapte Noorderhoogebrug doormidden, brak vijf historische panden af nadat de eigenaars met een bedrag, groter dan de waarde van hun woning, uitgekocht waren, liet men bij koninklijk besluit in totaal 2.10.85 ha van 5.84.63 ha onteigenen en kocht daarnaast nog een heleboel grond op. Als je op de kaart kijkt dan zie je dat de Noordzeeweg met een grote boog naar Zuidwolde loopt terwijl die ook heel best rechtdoor getrokken had kunnen worden.
De vraag waarom Max van den Berg in 1974, ondanks al deze nadelen, dan toch voor deze dure oplossing gekozen heeft, heb ik tot op heden nog niet beantwoord gezien.
BeantwoordenVerwijderenjee Willem, wat vond ik dit interessant om te lezen.
temeer omdat ik van oorsprong uit de door jou beschreven regio kom.
weet je wat ik alleen heel jammer voor mezelf vind?
mijn voorstellingsvermogen is best groot en ik kan dan ook wel een eind met je mee denken, maar het liefst zou ik hetgeen je schrijft, ook op kaart willen zien.
Ik denk dat er vast meer meelezers zijn, die er net zo over denken.
gr. Therèse
Ik heb deze stukken gehaald uit een artikel dat ik, in het kader van een historische serie, voor de regiokrant schreef toen ik daar nog aan meewerkte.
BeantwoordenVerwijderenAls je de kranten bewaard hebt of anderszins bij het archief ervan kunt, dan zijn dit de gegevens:
Van Hunze tot Boterdiep
Geschiedenis van een waterloop
Deel 1: hoe de woeste rivier een onbeduidend stroompje werd
23 mei 2005
Deel 2: hoe de sloot een belangrijke vaarweg werd
13 juni 2005
Een andere mogelijkheid is dat je je mailadres aan Johan doorgeeft en ik je het complete artikel via hem doe toekomen.
Als je het complete artikel hebt wordt het misschien makkelijker om je geografisch te oriënteren.
Of misschien dat Johan er oren naar heeft om nu eens bij uitzondering een lang verhaal op de site te zetten?
Het telt 3,5 kantjes A4.
BeantwoordenVerwijderenHet laatste zou ik het leukst vinden, Willem.
Kan niet alleen ik maar kunnen meerdere mensen het compleet lezen, hè?
Wie weet...Johan...?
gr, Therèse