BEIJUMBORG (15)

Ander licht, andere lucht (1)

Een staalblauwe hemel, mensen op terrassen, een bedelaar meldt dat hij net uit de drugsopvang komt, een bloesemende kersenboom-in-pot op straat: dit is Athene, begin maart 2016. Na 29 jaar mijn beste krachten aan mijn werkgever gegeven te hebben gunt hij me een maandje bijtanken, in een mooi woord: sabbatical geheten.

Nou zal de lezer denken: wat moet dat nou, op kosten van de belastingbetaler even een maandje luieren in de Griekse zon zeker? Nou: die lezer kan ik gerust stellen. Ik betaal het helemaal zelf, alleen heb ik mijn Groningse kantoor verplaatst naar het Nederlands (archeologisch) Instituut in Athene, waar ik, dankzij internet, mijn 'gewone werk' kan blijven leveren terwijl ik er ook kan werken aan een al jaren in mijn kop sluimerend artikel over een tiental brieven, die vanuit Athene zijn verzonden aan de vroeg-19e eeuwse Engelse dichter Lord Byron.

 Zal de wereld door zo'n artikel veranderen? Nee hoor: die illusie heb ik niet. Historici hebben nog nooit de wereld veranderd, alleen proberen ze wel te verklaren hoe de geschiedenis gelopen is, en sommigen trekken daaruit ook nog eens conclusies voor nu en voor de toekomst. Ik hoor niet tot die laatste groep, maar ik vind geschiedenis nog wel steeds een machtig interessant vak.

Athene is in de afgelopen veertig jaar sterk veranderd. Ik kwam er voor het eerst in 1974, als 18-jarige. Het was toen nog echt een Balkanstad: morsig, rommelig, veel oude en haveloze gebouwen. Mannen met een soort van kralenketting in de handen (zogenaamde 'komboloi'), waar ze de hele dag mee in het café leken te spelen. Of anders was het wel een spelletje triktrak wat ze deden, bij een kopje Griekse (drabbige) koffie. Jonge meisjes werden nog door een broer, neef of vader begeleid, als ze 's avonds met hun vriend of verloofde over straat slenterden. Oudere vrouwen liepen bijna altijd in zwarte kleding, rouwend om een of ander net gestorven familielid.

Athene nú is een moderne metropool, waar miljoenen mensen proberen het hoofd boven water te houden. Het verkeer is er moordend, voetgangers worden niet meer met eerbied behandeld, bedelaars beheersen de terrassen, of lijken dat in ieder geval te doen. De metro functioneert er echter uitstekend, taxi's zijn spotgoedkoop (voor het starttarief van een Groningse taxi rijd je hier al gauw zo'n vier kilometer door de stad), en de duizenden haveloze vluchtelingen uit Irak, Syrië of welk land dan ook worden nog steeds gastvrij onthaald. Hier kunnen we als Nederlanders echt nog wel wat van leren.

Ik zal de lezers de komende weken verslag doen van mijn belevenissen in Athene. Vanuit een andere lucht, vanuit ander licht. Want dat Griekse licht, lezers, is echt fantastisch. Het maakt de dingen zoveel transparanter, doorzichtiger bijna, dan de grauwe Hollandse hemel. Alleen al daarom houd ik van dit land, van deze stad......

Foto's + tekst: Han Borg