BEIJUMBORG (79)

Tropenkolder

Een haast vergeten woord, dat nog sterk aan de koloniale periode van Nederland doet denken. Mensen konden opeens ‘mataglap’  worden: helemaal kierewiet.  En een enkeling ging helemaal door het lint, en maakte ‘amok’ – door bijvoorbeeld wild om zich heen te steken met een ‘kris’….een ander woord voor mes.

Ik moest aan deze uitdrukkingen denken, toen ik vlak voor de zomervakantie in mijn oude vaderstad Enschede een bak koffie zat te drinken met een oud schoolmaatje van me, wiens vader als KNIL-militair was gerepatrieerd naar Nederland. Een paar van de zonen en dochters van deze militairen zaten in mijn klas op de lagere school, en feitelijk vormden zij mijn eerste kennismaking met het exotische in textielstad Enschede. Later kwamen daar de ‘gastarbeiders’ bij, jonge kerels uit Italië, Spanje en Turkije, die hun geluk beproefden in de toen al hard achteruit kachelende ‘textiel’.

De doorgaans koele Nederlander kent eigenlijk geen tropenkolder. Ik las bijvoorbeeld net dat het aantal moorden in Nederland sterk is afgenomen, waarschijnlijk omdat de meeste mensen niet meer buiten op straat komen of leven, maar zich binnenshuis terugtrekken achter hun computer of TV.  De stad Groningen staat trouwens wel binnen de top-5 van steden in Nederland waar de meeste moorden gepleegd worden, maar eigenlijk is dat niet eens zo heel vreemd want we zijn zo ongeveer de zevende of achtste stad van het land qua inwoneraantal.

Tropenkolder: toen ik begin augustus voor mijn werk naar Rome mocht en de temperatuur daar gemakkelijk tot ver boven de 40 graden Celsius opliep, kwam ik daar toch wel weer wat voorbeelden van tegen. Hoge temperaturen veroorzaken bij mensen korte lontjes: men is snel aangebrand (letterlijk en figuurlijk) en dat leidde onder andere tot menige verhitte discussie tussen klanten (meest toeristen) en bedienend personeel in de horeca. Zelfs maakte ik mee dat een jongedame, die bediende op een terras op één van de bekende pleinen van Rome, op staande voet ontslagen werd nadat ze voor de zoveelste keer een foute bestelling had afgeleverd. De scene, waarin ze woedend wegbeende met onder haar ene arm haar handtasje geklemd, en in haar andere hand een brandende sigaret, had niet misstaan in een mooie Italiaanse zwart-wit film.

Maar ook in Beijum maakte ik deze zomer een scene mee, die me deed denken aan dit begrip. Het was op een vrij rustig moment op een zaterdag, bij de supermarket met de L. Er waren twee kassa’s in bedrijf, en ik had net mijn waren op de band gelegd toen het echtpaar achter me een vader van twee jonge kinderen met een paar boodschapjes heel vriendelijk vóór liet gaan. De man kwam er, vlak voordat ook hij zijn boodschappen op de band legde, achter dat hij nog wat vergeten was, het echtpaar achter hem was inmiddels naar een andere kassa verhuisd. Er kwam een oude dame aanlopen, de kinderen van de man waren inmiddels ook alweer half de winkel ingelopen, en de oude dame wilde net haar boodschappen achter de mijne op de band leggen toen de man weer terugkwam met zijn vergeten boodschap en….de oude dame de wind van voren gaf, omdat ze voorgekropen zou zijn…….! Zij keek even om zich heen, en vroeg hoe hij daarbij kwam: er stond immers niemand meer in de rij, en ze was gewoon achter mij gaan staan. “Mijn kinderen hebt u gewoon opzij geduwd!”, zei hij op kwaaie toon. 

Een ander echtpaar, dat even verderop bij een andere kassa stond, zei –geheel terecht-  dat dat helemaal niet het geval was: de kinderen van de man waren immers gewoon weer de winkel half ingelopen, niemand was opzij geduwd, laat staan door deze oude dame. Maar die laatste gaf gemakkelijk toe: “als u zo’n haast heeft, dan gaat u maar voor, hoor”, zei ze vriendelijk. Er kon bij die nare kerel geen excuus van af…..zijn lontje was wel heel erg kort. “Mooi voorbeeld voor je kinderen”, dacht ik nog en rekende mijn boodschapjes af. Korte lontjes, zelfs in een gematigd klimaat als het onze. 

Han Borg