BEIJUMBORG (141)

Niet voor tere zieltjes bestemd….

Jullie zijn gewaarschuwd: dit is een gruwelijk verhaal. Dus lees het niet als je denkt dat je hier slecht van slaapt.

Het is zomer 1731, nog geen 300 jaar geleden dus. Op de kansel van de kerk in Oldekerk staat dominee Hendrik Karel van Byler, de dienst is met psalmgezang begonnen. Er wordt daarna gelezen uit de Heilige Schrifturen, en dominee begint dan met zijn preek. Hij verwijst naar de lezingen van vandaag: die kwamen onder meer uit het oudtestamentische boeken Genesis en Leviticus. Zijn stem verheft zich: hij houdt zijn gehoor voor hoe de Heere Heere denkt over de ‘Helse Boosheit of Grouwelyke Zonde van SODOMIE’, roept hel en verdoemenis uit over het kerkvolk, dat gedwee de hoofden buigt. Dominee schreeuwt het op het laatst uit!  Enkele leden van zijn gemeenten hebben zich volgens Van Byler schuldig gemaakt aan deze praktijken, en verdienen de zwaarste straf die daarvoor bestaat: de dood door het VUUR.

We schrijven enkele maanden later, het is 24 september 1731. Vanuit Niekerk en Faan vertrekken door paarden getrokken boerenkarren naar Zuidhorn. Op de karren staan of zitten 21 jongens en mannen: de jongste (Tamme Jans) is nog maar 15, de oudste (Gerrit Freerks) is 48. Een laatste kar vervoert het lijk van een man, dat aan het gezicht onttrokken wordt door een paardendeken. Het doel: 22 brandstapels aan de rand van het dorp Zuidhorn. De mannen worden aan palen gebonden, en ook de overledene wordt zo goed en zo kwaad als het kan rechtop gehesen. De beul verschijnt, en met een fakkel blakert hij de gezichten van drie van de mannen. Er klinken gruwelijke kreten, maar het publiek zwijgt, met gebogen hoofden. Dan worden de mannen één voor één gewurgd, de vuren worden aangestoken, en de lijken verbranden tot er niets dan hopen as overgebleven is. Die as wordt in de sloten gegooid….niets mag meer resten van deze zondaars……aldus de dominee en diens studiegenoot en vriend, grietman (rechter) van deze streek: Rudolf de Mepsche.

Over de achtergronden van deze afschuwelijke zaak, waarbij 22 onschuldige mannen de dood vonden, valt nog veel meer te vertellen, maar dat laat ik nu even buiten beschouwing. Wél moest ik sterk aan deze ‘berechting van de mannen van Faan’ denken, toen enkele dagen geleden het nieuws bekend werd dat ruim 200 dominees en geleerden uit de streng-protestantse hoek in Nederland zich vierkant achter de zogenaamde Nashville-verklaring gesteld bleken te hebben. In deze verklaring wordt homoseksualiteit weer eens ‘ouderwets’ veroordeeld: je mag misschien wel ‘zo’ zijn, maar in de praktijk brengen is ‘uit den boze’. Geloven jullie mij als ik jullie vertel dat ik hier weer plaatsvervangend misselijk van werd? Gelukkig is in Nederland de doodstraf afgeschaft, maar als het aan deze fundamentalisten gelegen zou hebben……

Han Borg