'BETER GEEN NATUURBEGRAAFPLAATS T.N.V. BEIJUM'

Wat nou? Lees ik dat er plannen zijn om een natuurbegraafplaats te beginnen aan de andere kant van de (Gaaike)sloot langs de noordzijde van Beijum? (Lees reactie onder dit bericht; JF) Inclusief de aanleg van een bijbehorend bos? Bijzonder! Het zou om een initiatief van Natuurmonumenten in samenwerking met de gemeente Groningen gaan. En ook laat de anonieme ‘melder’ weten dat de gemeente Het Hogeland, waar dit weide- en akkergebied toe behoort, nog bij de plannen betrokken moet worden. 

 Door Han Borg ( Foto links, door de auteur meegezonden;  natuurbegraafplaats Wierumerschouw, rechts, Wikipedia)

Ooit waren er plannen om hier een golfbaan aan te leggen, zo herinner ik me. De golfende leden van mijn familie werden hier erg enthousiast over, maar het is er niet van gekomen. Jammer…maar de ‘pitch & put’ bij de Kardingerbult is al een aardig opstapje daarvoor. Best een leuke sport hoor, dat golfen. Heerlijk buiten, een beetje wandelen, een beetje meppen: gezond! 

Maar goed: een natuurbegraafplaats zou er nu dus moeten komen. Ik weet niet of dat nou zo’n goed idee is. Mijn bezwaar? Daarvoor neem ik jullie even zo’n 80 jaar mee terug in de tijd. De stad Groningen beschikte toen, aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, over een vijftal nog ‘in werking zijnde’ begraafplaatsen. De Esserhof in het zuiden van de stad, de Zuiderbegraafplaats en het RK Kerkhof aan de Hereweg, de Noorderbegraafplaats aan het eind van de Moesstraat en de Joodse begraafplaats aan de Iepenlaan. 

Na het bombardement op Rotterdam in de meidagen van 1940 brak er lichte paniek uit bij de ambtenaren die over de gemeentelijke begraafplaatsen gingen. Stel dat Groningen ook zo’n aanslag te verwerken zou krijgen, dan was het haast onmogelijk om de wellicht talloze slachtoffers te begraven: op de drie gemeentelijke begraafplaatsen was nauwelijks nog plek. Bovendien waren de condities op met name de Zuider- en de Noorderbegraafplaats eigenlijk helemaal niet geschikt om er te begraven: de grondwaterstand was er veel te hoog. 

Door het ‘aanleggen van noodverbandjes’ werd er nog wel begraven, maar een nieuwe begraafplaats was dringend noodzakelijk. De aanleg van de Selwerderhof zat al wel in de pen, maar was nog niet zo ver dat er gebruik gemaakt kon worden van die locatie: daarvoor moest er eerst een zandpakket van zo’n 1.5 meter dik aangelegd worden, en zand was in oorlogstijd schaars. 

Andere locaties kwamen in beeld: grenzend aan de Noorderbegraafplaats was dat de locatie, waar nu zwembad De Parrel staat. Glimmen, Noordlaren…allemaal te ver weg. Er werden uiteindelijk twee noodbegraafplaatsen aangelegd, aan de rechterkant van de Iepenlaan, tegenover de latere Selwerderhof. En gelukkig kwam het - behalve de beschietingen in de laatste dagen van de oorlog – niet tot een groots bombardement, zoals bijvoorbeeld helaas wél in Enschede, Nijmegen en Den Haag. 

 

Dan nu de locatie aan de noordkant van de Gaaikesloot, bij o.a. de Rensumaheerd en de Wilkemaheerd. Mooi plekje, alleen: veel te laag en ook veel te zware klei. Vanaf de sloot tot voorbij Zuidwolde en Ellerhuizen ligt zo ongeveer de zwaarst denkbare Groninger klei. Beslist onhandig om daarin te begraven, in verband met het noodzakelijke natuurlijke afbraakproces van lichamen en kisten. Ook daar zou het dus eerst met zo’n twee meter opgehoogd moeten worden, om de locatie geschikt te maken. En wie wil er nu een bult van 2 meter aan de andere kant van die sloot? 

Bovendien hebben we al een begraafplaats in Beijum: weten jullie waar? Lammert Doedens schreef er al eens over….het is een locatie waar geen spa de grond in schijnt te mogen, zo heb ik wel eens begrepen van de stadsarcheoloog.