Door Han Borg ( Foto links, door de auteur meegezonden; natuurbegraafplaats Wierumerschouw, rechts, Wikipedia)
Ooit waren er plannen om hier een golfbaan aan te leggen, zo herinner ik me. De golfende leden van mijn familie werden hier erg enthousiast over, maar het is er niet van gekomen. Jammer…maar de ‘pitch & put’ bij de Kardingerbult is al een aardig opstapje daarvoor. Best een leuke sport hoor, dat golfen. Heerlijk buiten, een beetje wandelen, een beetje meppen: gezond!
Maar goed: een natuurbegraafplaats zou er nu dus moeten komen. Ik weet niet of dat nou zo’n goed idee is. Mijn bezwaar? Daarvoor neem ik jullie even zo’n 80 jaar mee terug in de tijd. De stad Groningen beschikte toen, aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, over een vijftal nog ‘in werking zijnde’ begraafplaatsen. De Esserhof in het zuiden van de stad, de Zuiderbegraafplaats en het RK Kerkhof aan de Hereweg, de Noorderbegraafplaats aan het eind van de Moesstraat en de Joodse begraafplaats aan de Iepenlaan.
Na het bombardement op Rotterdam in de meidagen van 1940 brak er lichte paniek uit bij de ambtenaren die over de gemeentelijke begraafplaatsen gingen. Stel dat Groningen ook zo’n aanslag te verwerken zou krijgen, dan was het haast onmogelijk om de wellicht talloze slachtoffers te begraven: op de drie gemeentelijke begraafplaatsen was nauwelijks nog plek. Bovendien waren de condities op met name de Zuider- en de Noorderbegraafplaats eigenlijk helemaal niet geschikt om er te begraven: de grondwaterstand was er veel te hoog.
Door het ‘aanleggen van noodverbandjes’ werd er nog wel begraven, maar een nieuwe begraafplaats was dringend noodzakelijk. De aanleg van de Selwerderhof zat al wel in de pen, maar was nog niet zo ver dat er gebruik gemaakt kon worden van die locatie: daarvoor moest er eerst een zandpakket van zo’n 1.5 meter dik aangelegd worden, en zand was in oorlogstijd schaars.
Andere locaties kwamen in beeld: grenzend aan de Noorderbegraafplaats was dat de locatie, waar nu zwembad De Parrel staat. Glimmen, Noordlaren…allemaal te ver weg. Er werden uiteindelijk twee noodbegraafplaatsen aangelegd, aan de rechterkant van de Iepenlaan, tegenover de latere Selwerderhof. En gelukkig kwam het - behalve de beschietingen in de laatste dagen van de oorlog – niet tot een groots bombardement, zoals bijvoorbeeld helaas wél in Enschede, Nijmegen en Den Haag.
Dan nu de locatie aan de noordkant van de Gaaikesloot, bij o.a. de Rensumaheerd en de Wilkemaheerd. Mooi plekje, alleen: veel te laag en ook veel te zware klei. Vanaf de sloot tot voorbij Zuidwolde en Ellerhuizen ligt zo ongeveer de zwaarst denkbare Groninger klei. Beslist onhandig om daarin te begraven, in verband met het noodzakelijke natuurlijke afbraakproces van lichamen en kisten. Ook daar zou het dus eerst met zo’n twee meter opgehoogd moeten worden, om de locatie geschikt te maken. En wie wil er nu een bult van 2 meter aan de andere kant van die sloot?
Bovendien hebben we al een begraafplaats in Beijum: weten jullie waar? Lammert Doedens schreef er al eens over….het is een locatie waar geen spa de grond in schijnt te mogen, zo heb ik wel eens begrepen van de stadsarcheoloog.
6 opmerkingen:
Er is tevens een nabije begraafplaats in Noorddijk. Het is mij niet bekend of deze begraafplaats uitgebreid kan worden. Tussen Mooiland in de wijk Lewenborg en de Noorddijkerweg.
Zie:
https://www.begraafplaatsenonline.nl/groningen/groningen/9734as_noorddijk.php
https://www.tracesofwar.nl/sights/2080/Oorlogsgraven-van-het-Gemenebest-Algemene-Begraafplaats-Noorddijk.htm
https://gemeente.groningen.nl/begraafplaatsen
Citaat m.b.t. de begraafplaats in Noorddijk, de Noorderbegraafplaats en de Zuiderbegraafplaats:
"Er is geen ruimte meer voor nieuwe graven."
Da's een goeie, Kees. Volgens mij is er bij begraafplaats Noorddijk voldoende ruimte voor uitbreiding. Kwestie van een stuk land erbij aankopen, het mooi inrichten (om de Stefanuskerk heen - tegenover die begraafplaats - staan ook al bomen, dus er kunnen er vast nog wel wat bij) en er dan een mooie natuurbegraafplaats van maken. Gerekend vanaf de sloot ten zuiden van die begraafplaats tot aan de Kardingermaar (200m) en van de sloot ten westen van de begraafplaats tot de bebouwing aan de Noorddijkerweg (100m) heb je dan 20.000m2 in totaal. Zeker goed vor 500 graven....
Ik heb ooit gelezen dat in het Structuurplan Stadsdeel Noorddijk uit 1972 een begraafplaats was voorzien in, naar ik meen, Kardinge. Ik kan dit structuurplan echter niet op het Internet vinden.
Zie verder:
https://beijumnieuws.blogspot.com/2020/09/uit-de-oude-doos-479.html
Van 8 september 2020.
Zie tevens het Beijumboek, eerste druk, 2012, hoofdstuk 8, pp. 119-132; geschreven door drs. Jaap Ekhart. Op pagina 120 en op pagina 125 ziet u de plantekening van het Structuurplan Noorddijk uit 1972.
© Uitgeverij Leander te Groningen.
Noot
Die historische begraafplaats in Noorddijk lag in 1972 eveneens in Kardinge. Voor de bouw van de subwijk De Drielanden. In ieder geval is het overwegenswaardig om dit voorstel nieuw leven in te blazen bij stadsdeel Oost en de Groninger politiek. Ergo: uitbreiding van de huidige begraafplaats in Noorddijk. De ruimtelijk-planologische - en demografische omstandigheden zijn er rijp voor.
Zie verder dit bericht van Beijumnieuws van 4 mei 2015:
https://beijumnieuws.blogspot.com/2015/05/ondertussen-in-het-prachtige-rustieke.html
In een tweede reactie van een anoniem persoon staat dat het gemeentebestuur in 2014 van mening was dat uitbreiding van de begraafplaats in Noorddijk "te duur" zou zijn.
Maar moeten dan alle personen van stadsdeel Oost, die begraven willen worden, in het Selwerderhof komen te liggen? Uiteraard kan bij een uitgebreide begraafplaats eveneens een urnenplaats met een tuin worden aangelegd.
@ Han Borg: je schrijft over 20.000 vierkante meter voor minstens 500 graven. Dit betekent dat elk graf een oppervlakte beslaat van ± 40 vierkante meter. Volgens mij zijn de meeste graven circa drie meter lang en twee meter breed. Dat is 6 vierkante meter. Ik erken dat op een begraafplaats ook dubbele graven, wandelpaden, bomen en struiken aanwezig zijn. Dan kom ik uit op circa 10 vierkante meter per graf. Op 20.000 vierkante meter is dan plaats voor ongeveer 2000 graven. Veel meer dan 500 graven.
Ik erken dat een "natuurlijke begraafplaats" met een grote tuin (of een rustiek park), een theehuis, veel omheinende bomen, lanen, sloten en een vijver minder graven kan omvatten. Dan kom ik uit op ongeveer 1000 graven.
Geachte Blogger
Ik hoorde over de plannen van een natuur begraafplaats pal achter ons maar het is te gek voor woorden, dat bewoners die aan dit aangrenzende gebied wonen, niet bij deze plannen betrokken worden, slechts enkelen hebben hier een berichtje over gekregen.
Het is ten eerste niet prettig dat er vlak achter je geregeld mensen worden vergraven zo dicht bij de huizen maar ook als je je koophuis wilt verkopen, is dit een nadeel want ook al zie jet niet dat het een begraafplaats is, vinden kopers het niet fijn om een huis te kopen dichtbij een natuur begraafplaats, kortom; je huis daalt hierdoor in waarde.
Ik wil hier bezwaar tegen maken, kan iemand mij zeggen waar ik dit het beste kan doen?
Beste laatste anoniem,
U kunt alleen bezwaar maken tegen een besluit in de zin van de Algemene Wet Bestuursrecht (Awb). Zo'n schriftelijk besluit van een bestuursorgaan heeft rechtsgevolgen. Bij dit besluit staat aangegeven dat u een bezwaarschrift kunt indienen.
In de fase van de planontwikkeling zijn er geen besluiten in de zin van de Awb. U heeft wel recht op inspraak, gegeven de Algemene Inspraakverordening van de gemeente Het Hogeland. Daarvan kunt u t.z.t. gebruik maken.
Ik sluit niet uit dat de Vereniging Natuurmonumenten meerdere bijeenkomsten gaat organiseren om draagvlak te krijgen voor een natuurlijke begraafplaats boven Beijum-Noord.
Indien er Verenigingen Eigen Huis (VEH) in het noordelijk deel van Beijum zijn, kunnen die - indien wenselijk - samen een vuist maken.
Indien u bepaalde vragen of opmerkingen heeft, kunt u zich wenden tot de Vereniging Natuurmonumenten in Groningen ter attentie van boswachter Bart Zwiers.
E-mail: B.Zwiers@Natuurmonumenten.nl
Een reactie posten