Zaterdag tussen Kerst en Oudejaarsavond: typisch een avond voor een film, een concert of een toneelstuk. Voor mij werd het dat laatste. Geheel onverwacht belde een oud-collega me met de vraag of ik zaterdag wat te doen had. De week daarvoor was ik op die manier bij FC Groningen terecht gekomen, nu dus in de Schouwburg.
Het stuk begint al om half acht, dus na een middagje Mahjong spelen en een snelle maaltijd thuis zit ik vroeg in de bus naar de Grote Markt. Mijn oud-collega staat al een kopje koffie in de foyer te drinken, met de kaartjes in de aanslag. We spoeden ons naar de even loges in de zaal, zien nog net Commissaris van de Koning René Paas binnen komen en dan dooft het licht...we beginnen.
Het blijkt een samenwerkingsproject te zijn tussen toneelgroep Jan Vos en het Noord Nederlands Toneel. Thema: zestig jaar gaswinning in Groningen en de gevolgen daarvan voor de mensen die bovenop dat gas wonen. Plaats van handeling: de lobby/het café van hotel Boelens in Hoogezand-Sappemeer. De eigenaar, diens twee dochters, een kleindochter en een journalist spelen de hoofdrollen, samen met mensen van de NAM, een boer en een werkloze arbeider. De taal: Nederlands met een Gronings accent. De tijd: eerste akte in 1959, tweede akte in 1978 en derde akte in 2014.
Vierenhalf uur lang, met twee korte pauzes als onderbreking voor een drankje en een sanitaire stop, ontrolt zich het drama van ‘Gas’ voor onze ogen. Bijtende humor, Groningse laconiekheid, dreigende taal, diep verdriet en ontsteltenis: het zit er allemaal in. Ik betrap mezelf er op dat ik het ene moment in een bulderende lach uitbarst, en een paar seconden later tranen in de ogen heb van ontroering. Sommige scenes zijn zo enorm herkenbaar: vooral als in de laatste akte de specialisten van de NAM hun best doen om alle bevingsschade af te doen als ‘zettingsschade’ of ‘verkeerde bouwtechnieken’. Om mij heen hoor ik af en toe het publiek sissen van woede: het is een levensecht verhaal, dat zich hier op het toneel afspeelt.
Als we om middernacht weer buiten staan ben ik behoorlijk moe. Tegelijkertijd denk ik: dat we in Groningen in staat zijn om onze ellende zo goed en krachtig vorm te geven, daar mogen we trots op zijn. Laten we hopen dat 2020 al die slachtoffers van dit grote graaien door overheid en NAM (Shell/Esso) genoegdoening mag geven.
Ik wens jullie allemaal een beter 2020 toe.
Han Borg
Geen opmerkingen:
Een reactie posten