Deze column gaat niet over corona! Dit stukje gaat over vrijheid en het vinden van een kompas om samen veilig over hoge, woeste golven te kunnen varen.
Golven
Golven zijn niet meer wat ze zijn geweest sinds die oneindige beweging van het water een metafoor is geworden voor de op en neergaande cijfers van corona. Waar het ooit synoniem stond voor zee, strand, zon, plezier en surfen, staat het nu voor ziek en verzieken. Door primitieve sociologische mechanismen als uitsluiting verdelen we de wereld in goed en kwaad. Was het maar zo eenvoudig.
Laten we niet al te ingewikkeld doen over de noodzaak van vaccineren. Daarmee bescherm je niet alleen jezelf, maar de hele gemeenschap waarin je leeft. Op dit moment liggen er vooral niet gevaccineerden op de IC’s die, hoe je het ook wendt of keert, de plek innemen van mensen met allerlei andere ernstige ziektes. Zij moeten nu (veel) langer wachten tot ze de hulp krijgen die óók zij zo nodig hebben. De druk op de zorg heeft ook niet meer te dragen gevolgen voor al die toegewijde verpleegkundigen. Al meer dan anderhalf jaar lopen zij nu op hun tenen. Veel van hen zijn fysiek en mentaal volledig uitgewoond en ze vallen dan ook bij bosjes om. Het hele zorgsysteem is één groot wankel kaartenhuis geworden.
Niet zo vrij
Wanneer we dit weten, ben je dan nog vrij om te kiezen? In Nederland hebben we het gelukkig zo geregeld dat we niemand dwingen om zich te laten prikken. Vrijheid is voor ons een groot goed! En dat moet vooral zo blijven. En toch kom ik er niet helemaal uit, want wat is die vrijheid waard wanneer we willens en wetens keuzes maken die ten koste gaan van de ander (en uiteindelijk dus ook van jezelf)? Betekent vrijheid niet ook dat we een grote verantwoordelijkheid hebben voor wat we doen of juist laten? Voor mij is het volstrekt duidelijk: wanneer de keus die ik maak ook over jouw leven gaat, dan ben ik niet meer zo vrij. Is dat erg? Nee, zeker niet, dat is het leven.
Angst en moed
De keuze om niet te vaccineren lijkt vooral ingegeven door angst. Angst voor je eigen hachje. Wanneer angst je in de greep heeft, is het een stuk moeilijker om te kiezen. Eigenlijk word je gegijzeld door je angst. Zie daar maar eens uit te komen. Tegenover angst staat moed. Lef om het wél te doen, ook als je bang bent. Moed betekent niet dat je niet meer bang bent, het betekent dat je de beslissing hebt genomen dat er iets is dat belangrijker is dan die angst.
Kompas?
Ooit was het gemakkelijk, waren we niet zo bezig met dit soort fundamentele vragen over vrijheid. Toen hadden we een religieus kompas. Sommige mensen hebben dat nu nog. Het levende voorbeeld op dit moment is de gelovige die zich niet laat vaccineren en zich daarbij beroept op God. Hij of zij kan het niet fout doen, zolang hij zich onderwerpt aan Goddelijke wetten. Je legt de verantwoordelijkheid voor je handelen bij een hogere macht. Maar wat te doen wanneer je dat houvast niet (meer) hebt?
Richting vinden en koers houden
Dan is het zaak een kompas te vinden waarmee je richting kunt bepalen om zo veilig mogelijk over die woeste golven te kunnen varen. Vanuit mijn perspectief zijn de belangrijkste onderdelen van dat instrument zelfrespect én respect voor de ander.
Ubuntu
Twee kernbegrippen, die we terugvinden in Ubuntu, een humanistische stroming uit het zuiden van Afrika. Kort door de bocht zou je Ubuntu kunnen vertalen als: Ik ben omdat wij zijn. Hier vind ik mijn kompas. Ik besta in relatie tot jou. Vanuit deze gedachte kan ik niet anders dan me laten vaccineren want alles wat ik voor mezelf doe, doe ik voor jou en alles wat ik voor jou doe, doe ik voor mezelf. Ik en Wij zijn ondeelbaar.
Ik ben omdat wij zijn
Het hele ontwrichtende gedoe rondom het vaccineren tegen dit virus laat zien dat we vaak geneigd zijn om ons egoïstische zelf of een ander opperwezen boven de ander te stellen. De keus voor jezelf is altijd ook een keus voor de ander. Dat is geen Goddelijke wet waaraan ik op straffe van uitsluiting moet gehoorzamen, maar een diepgevoeld besef over de onverbrekelijke verbinding tussen mij en jou. Jan en Alleman zijn één. Ubuntu: ik ben omdat wij zijn.
Tot zover de ‘preek van de week’.
Groet'n, Jan Wedema
Geen opmerkingen:
Een reactie posten