BEIJUMBORG (175)

De natuur in!! Zo denk je dan als je naar buiten kijkt, de zon uitbundig ziet schijnen en de geur van je huis gewoon even goed beu bent. Niet dat het hier thuis stinkt of zo: het wordt allemaal netjes schoongehouden, door mijzelf en vooral door mijn onmisbare hulp. Nee: de prikkels van het voorjaar zijn groter dan de kwaaie blik van de minister van Justitie, die ons het liefst allemaal binnen wil houden.

In het westen van het land is dat best nog een hele klus, om 1.50m afstand tot elkaar te houden. Mijn oudste dochter woont tijdelijk even in Amsterdam, en als die een frisse neus wil halen, dan is de dichtstbijzijnde plek daarvoor het Vondelpark. Geloof me: daar is het al snel file-wandelen. Heel verstandig is ze, en ze vermijdt dus die plek zoveel mogelijk.

Voor Groningers is het een stuk gemakkelijker. Even een rondje Beijum-Oosterseweg-stukje akker-Zuidwolde-Beijumerweg, en je hebt je noodzakelijke beweging wel weer gehad. Het Kardingerbos is een alternatief, maar dan moet je wel goed uitkijken voor ‘tegenliggers’, die niet altijd bereid zijn om uit te wijken. Zelf heb ik een ander plekje, waar ik graag even mag struinen. Even in de auto of op de fiets naar Selwerd, en daar parkeren bij de begraafplaats Selwerderhof. Daarna loop je de Iepenlaan op, richting het Van Starkenborghkanaal. Aan de rechterkant zie je de sportvelden van o.a. VV Potatoes liggen, en daarvoor -tussen de laan en het sportveld, met een hek dat overdag open is- een mooi groen grasveld. Ga dat hek maar eens door, en je staat pal bovenop een heel merkwaardig stukje Groningen. Dat zit zo….

Sinds 1827 gingen we in deze stad over tot het begraven van onze overledenen buiten de kerken en buiten de kerkhoven rond die kerken. Berucht waren twee ‘binnenstadsbegraafplaatsen’, te weten het Nieuwe Kerkhof (bommetjevol, en zeer slecht afwaterend, wat de kwaliteit van het drinkwater uit de putten in de omgeving niet ten goede kwam) en het Suyderkerckhoff, een begraafplaats voor de allerarmsten, aan het toen nog openliggende Zuiderdiep. Wie tegenwoordig naar de film gaat in de Pathé-bioscoop bevindt zich pal bovenop de locatie van die laatste begraafplaats. 

Door een enorme epidemie in 1826 was de noodzaak om elders begraafplaatsen aan te leggen aangetoond, en toen ontstonden aan de uitvalswegen ten zuiden en ten noorden van de stad respectievelijk de Zuiderbegraafplaats en de Noorderbegraafplaats. Met name die laatste was ook niet echt gunstig: de hoge grondwaterstand maakte er begraven niet altijd even ‘plezierig’. En bovendien raakten ze met een zich snel uitbreidende stad ook al snel vol. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog werd dan ook besloten om een grote algemene begraafplaats aan te leggen tussen de uiterste noordelijke stadswijken en het pas aangelegde Van Starkenborghkanaal: de Selwerderhof. Probleem was, dat ook daar heel veel zand nodig was om de zaak voldoende op te hogen, en dat zand werd tijdens de oorlog steeds schaarser en vooral: moeilijker om aan te voeren. 

Omdat men bang was voor grote aantallen doden ineens, als de stad bijvoorbeeld gebombardeerd zou woerden, legde men in alle haast twee zogenaamde ‘noodbegraafplaatsen’ aan: recht tegenover de huidige ingang van de Selwerderhof kwam de eerste te liggen. En daar is het nu – zonder kans op tegenliggers – heerlijk wandelen, en dan vooral ook op de tweede noodbegraafplaats, even verderop achter de Joodse begraafplaats. 

Bijna 2000 Groningers rusten hier, en u kunt er uw wandelingetje maken zonder dat zij zich gestoord voelen….

Han Borg