OVER DE CURSUS GRUNNINGER TOAL

WOAROM GOIN VEENKOLONIOALS?

Dit bericht op http://www.dvhn.nl/ van eergisteren trok als geboren Grunninger m'n aandacht:

Een introductiecursus Grunneger toal wordt in oktober en november gegeven in het gebouw van de Groninger Archieven in Groningen. Het gaat om vier lessen op dinsdagavonden. Aan de orde komen spreken en verstaan van het Gronings, de Groninger literatuur, spelling en grammatica en de mentaliteit van de Groningers. De cursisten moeten het Gronings redelijk kunnen verstaan. Er is plaats voor maximaal 25 deelnemers. De eerste les heeft plaats op 4 oktober van 19.00 tot 21.00 uur. De cursus kost 40 euro.

Bij voldoende belangstelling komt er een langere vervolgcursus Gronings spreken en schrijven.

Aanmelden kan via cursusgronings@gmail.com  of 0595-425373.

Ik kom zelf uit de Kanaalstreek en ben als kind opgevoed door ouders die de gewone Nederlandse taal amper meester waren. Het 'hollands proat'n' ging ze moeilijk af en het Veenkoloniaals zit er daarom diep bij me in. Dat brengt me op de volgende vraag: gaat die cursus Grunnings uit van één soort 'verheven' Gronings, een soort van algemene deler-Gronings? Want er zit toch redelijk wat verschil in het Grunnings, en hoe dat kriskras in de provincie wordt gepraat. In de Kanaalstreek zeggen ze tegen het woord huis huus, en vijftien kilometer verderop in Sellingen hebben ze het weer over hoes. Stadjers praten weer heel anders dan Knoalsters, en wat te denken van het Hoge lands? Ik legde deze vraag voor aan mevrouw Werkman, coördinator van de cursus Grunnings veur beginners. Wie bepaalt wat het échte Grunnings is? Mevrouw Werkman: "Het is niet te doen om alle specifieke soorten Grunnings in de cursus te gebruiken, we hebben gekozen voor het algemeen gebruikte Grunnings." Ja, dat kan wel, maar wie bepaalt dat dan? Hoe is dat gegaan? "Het Grunnings wat we gaan doceren is het Hoge Lands. Dat is het grootste gebied in de provincie waar één soort Grunnings wordt gesproken, zeg maar dat daar het Algemeen Beschaafd Grunnings wordt gesproken. De bijbel is ook in het Grunnings vertaald en ook daarvoor is voor het Hoge Lands gekozen."

Nou denk ik niet dat er zo snel een taalstrijd in de provincie Groningen zal ontbranden, daarvoor zijn we veel te gemoedelijk en te vreedzaam aangelegd. Maar het steekt me wel een beetje dat het Hoge Lands is uitverkoren tot hét Grunnings in de provincie. Wat is er mis met het Veenkoloniaals, is dat minderwaardig? Mevrouw Werkman stelt me gedeeltelijk gerust:" In de cursus die in de stad wordt gehouden komen o.a. de grammatica, de spelling en de literatuur aan bod. Er zal Grunnings worden gepraat, en de mentaliteit van de Grunningers komt ook aan bod. Als het een succes wordt gaan we later de provincie in om het specifieke Grunnings te doceren." 

Altied mooi dat het Grunnings gepromoot gaat worden. Persoonlijk vind ik de woorden 'navvelsoezen', 'schietindeboksem' en (oal) 'plaaze' prachtige Grunninger creaties. Als vroeger in de Kanaalstreek iemand een pilsje voor zichzelf aan de bar bestelde had hij kans dat hij van andere kroegbezoekers te horen kreeg: "Hé, heb'n wie 'n hoalt'n bek ofzo"? Aan de lezers om dit te vertalen, Beijumnieuws@online.nl

Op http://www.dideldom.com/ staan o.a. Grunninger moppen. Kijk hier.

Om aan te tonen dat er verschil in het Grunnings zit schrijf ik een mopje over en zet het Knoalsters, naar eigen inzicht, erbij:

In verwachten

Gittje stapt ien overvolle bus ien stad. Gittje vragt an n jongkirrel, mag ik wel op dien plek zitten? Ik bin in verwachten. Jongkirrel: "Nog naait zo lang den zeker? Ik zai der nog niks van". Gittje: " Nog mor n uur, mor ik bin der nog bekof van."
Op Knoal zou hetzelfde mopje dan zo gaan:
In verwachting (Knoalsters)
Gittje stapt in'n overvolle bus in de stad in. Gittje vroogt aan,n jongkerel: "Mag ik wel op dien plekke zitt'n? Ik ben in verwachting."
Jongkerel: " Nog noit zo laank den zeker? Ik zug der nog niks van."
Gittje:" Nog mor 'n uur, mor ik ben der nog bekof van."
Voorwaar, geen grote verschillen. Mag ik daarom een lans breken veur het knoalsters? Het Veenkolonioalse? Heul mooi, dat Hoge Laands, mor is het Knoalsters doarom loager in rangorde? Is dat soms minder beschoafd Grunnings?