De afgelopen winter was de helleborus me al een aantal keren opgevallen. Veel mensen vinden het een prachtige plant. Ongetwijfeld is het een winterharde plant, maar volgens mij is het geen liefhebber van kou. De afgelopen weken liet de helleborus het hoofd een beetje moedeloos hangen. Maar op een zonnige, lenteachtige winterdag eind februari leek er wat meer leven in de helleborus te zijn gekomen.Kerstroos (bron: o.a. Wikipedia, de vrije encyclopedie)
De kerstroos (Helleborus niger) behoort tot het geslacht nieskruid waartoe ook de lenteroos (Helleborus oriëntalis) behoort. De kerstroos staat bekend als heksenkruid. De helleborus is een vaste plant van ongeveer 30 cm hoogte en behoort tot de ranonkelfamilie. De wintergroene, handvormige bladeren hebben zeven tot negen donkergroene, leerachtige blaadjes, die een paar tanden hebben in hun bovenste helft. De nieuwe bladeren verschijnen samen met de bloemstengels. De plant bloeit met één of een paar witte of roze bloemen. De bloemen verkleuren naar roze na de bevruchting. Na de bloei verschijnt de vrucht, die uit een paar kokervruchten bestaat. De kerstroos komt in het wild voor op de hellingen van de Oostelijke Noord- en Zuidalpen. De kerstroos is zeer giftig o.a. door het aanwezige helleborine, dat een diglycoside is (een chemische stof die van nature vrijwel alleen in planten voorkomt) en bitter smaakt.
De gemalen en gedroogde wortels werden vroeger als niespoeder gebruikt. Verder werd de kerstroos als braakmiddel en middel tegen obstipatie (verstopping) gebruikt. In de mythologie van de Oude Grieken werd Helleborus door Melampus van Pylos (1) gebruikt voor het redden van de dochters van koning Argus (2), die gek gemaakt door Dionysus (3) naakt, huilend en schreeuwend door de straten van de stad renden.
(1) Pylos is een Griekse gemeente en kuststadje aan de westkust van de Peloponnesos.
(2) Argus was een reus uit de Griekse mythologie die over zijn gehele lichaam honderd ogen bezat, waarvan er nooit meer dan twee tegelijk sliepen. De uitdrukking "iets met argusogen gadeslaan" wil dan ook zeggen dat men ergens waakzaam en met enig wantrouwen naar kijkt.
(3) Een Griekse godheid, zijn Romeinse equivalent was Bacchus.
De kerstroos is geen gemakkelijke plant om te kweken. De plant groeit traag, en gedijt alleen in kalk- en humusrijke, goed doorlatende grond in de halfschaduw.
Hoewel de naam kerstroos suggereert dat de plant rond de kerst bloeit, komt deze pas in februari in bloei en bloeit tot april. Zij bloeit rond Kerstmis slechts binnenhuis in potten, die op kamertemperatuur gehouden worden.
Konijnen laten Helleborus links liggen, maar muizen zijn er verzot op. Deze smullen graag van de ontluikende bloemknoppen en de zaadjes. Slakjes zitten graag op de bloemen van helleborus.
Foto + tekst: Luit Staghouwer
Geen opmerkingen:
Een reactie posten