FOTO'S UIT DE WIERSHOECK- EN SCHOOLTUIN (115)

Weggedoken tussen de bloemen van de vrouwenmantel wachtte deze langpootmug op de avondschemering. Langpootmuggen zijn schemer- en nachtactief en worden dan aangetrokken door licht. Ze houden zich overdag vaak op in planten. Het zijn slechte vliegers en ze zijn ondanks hun zeer onregelmatige, op- en neergaande vlucht makkelijk uit de lucht te plukken. Net als andere vliegen en muggen hebben ze slechts één paar vleugels, het achterste paar is omgevormd tot kleine, soms knotsvormig orgaantjes (“halters”) achter de vleugels die vooral bij de langpootmuggen zeer makkelijk waarneembaar zijn. Ze hebben een functie bij het evenwicht en de vluchtstabilisatie.

Langpootmuggen hebben kleine, kraalachtige ogen die donker van kleur zijn en weinig opvallen. Wat des te meer opvalt zijn de uitstekende monddelen. Langpootmuggen kunnen hier echter niet mee bijten of prikken, de kaken zijn gereduceerd. Bij een aantal soorten kunnen de volwassen exemplaren helemaal niet meer eten. Al de energie die ze nodig hebben om zich voort te planten is als larve bij elkaar gegeten, de volwassen langpootmuggen leven slechts enkele dagen.

Langpootmuggen hebben zeer lange poten. Ze kunnen de poten makkelijk af laten breken als deze worden vastgepakt. Omdat een langpootmug met poten en vleugels niet meer vervelt, groeien deze niet meer aan.

Het achterlijf is lang en rond en duidelijk gesegmenteerd. Vrouwtjes en mannetjes zijn bij de langpootmuggen eenvoudig uit elkaar te houden. De vrouwtjes zijn groter en als ze eieren dragen ook aanmerkelijk dikker en zwaarder. Het belangrijkste verschil zit in de achterlijfspunt. Wat een angel lijkt te zijn, is de spitse legbuis van het vrouwtje. Daarmee stopt ze haar eieren in de grond. Ermee steken kan ze niet. Bij het mannetje eindigt het achterlijf afgeknot of enigszins knotsvormig.

Na de paring zoekt het vrouwtje een geschikte afzetplaats voor haar eieren. Na enige tijd komt de larve uit. De vraatzuchtige larve van de langpootmug wordt emelt genoemd. Jonge planten kunnen door de emelt aan de wortelhals geheel worden doorgevreten waardoor het bovengrondse deel afsterft. Emelten richten daardoor schade aan en zijn niet geliefd in de tuinbouw.

Langpootmuggen worden verdeeld in verschillende geslachten, die weer verschillende soorten bevatten. De gefotografeerde langpootmug is een mannetje (geveerde voelsprieten) van de soort Ctenophora elegans. Deze soort behoort tot het bekendste geslacht (Tipula) langpootmuggen in ons land. Welke functie de voelsprieten van de langpootmug hebben, heb ik niet kunnen vinden. De sprieten kunnen zintuigen van velerlei aard bevatten: zowel reuk- smaak- als tastzin en gehoor komen veel voor. Veel vrouwtjes insecten lokken mannetjes met speciale geurstoffen. Mannetjes kunnen vaak bijzonder goed ruiken. Waarschijnlijk kan dit mannetje langpootmug dat ook met zijn opvallende, geveerde voelsprieten. 

(info: Wikipedia) 

Foto + tekst: Luit Staghouwer