DOOF IS NIET STOM

Deze foto is onlangs bij de onderdoorgang in de Grevingaheerd gemaakt. In eerste instantie viel m'n oog op de op de muur gekalkte graffiti. Maar de fiets met het bordje achterop waarop het woord 'Doof' stond trok ook m'n aandacht. Toch maar even een foto gemaakt. Ondertussen bedacht ik me de voors en tegens van doof zijn. Tegens genoeg, ik moet er niet aan denken. Maar geluidsoverlast, burenruzies en scheldkanonnades zouden wel mooi tot het verleden behoren. Daar kwam een dame uit een deur stappen, ze maakte aanstalten om het slot van de fiets te openen. Toch maar even vragen: Vindt u het goed dat ik een foto van uw fiets heb gemaakt. De dame keek me aan alsof ze van een andere planeet kwam. Ik moest de vraag zes keer herhalen, de laatste twee keer tuitte ik m'n lippen zo overdreven mogelijk, wie weet kon ze liplezen. Gebaren hielpen weinig, een knippende beweging al had ik een fotocamera in de hand dan maar, de duim omhoog met de vraag of dat ok was. Uiteindelijk maakte de dame een beweging alsof ze een pen vasthield, met moeite verstond ik dat ze wilde dat ik de vraag zou opschrijven. Uit haar tasje pakte ze pen en papier, en ik schreef op: Foto van uw fiets gemaakt, mag die op internet? Een brede glimlach. Ik hoorde met moeite de wedervraag, dove mensen horen zichzelf niet praten en het komt daarom niet altijd helder over: "Waarom? " Mijn God, ja waarom eigenlijk. Waarom moet dit zo nodig op het www? Het duurde weer vijf minuten voordat ik had uitgelegd dat ik een wijkwebsite beheer, en dat het me aardig leek om de fiets online te zetten vanuit het gegeven dat er allerhande verschillende pluimage in de wijk woont.
Ze snapte het, en ze vond het in orde. Wat keek ze me diep in de ogen, zal het waar zijn dat blinden en doven hun gebrek aan dat ene zintuig compenseren met een extra dosis intuïtie? Worden andere zintuigen in dat geval extra gestimuleerd om over te werken? De ontmoeting duurde ongeveer een kwartier.

Gaandeweg het 'gesprek' viel me op dat ik de dame in kwestie intelligent vond overkomen. En waarom ook niet? Tja, de macht van het ingesleten woord. De iets oudere lezers zullen zich het vreselijke woord 'doofstom' nog wel kunnen herinneren. Als kind kreeg ik, en waarschijnlijk meerderen met mij, ooit mee dat dove mensen stom waren:
Doofstom was een term voor mensen die doof zijn en daarnaast niet of slecht verstaanbaar kunnen spreken. Die slechte verstaanbaarheid wordt vaak veroorzaakt doordat een doof of slechthorend persoon al lange tijd of zelfs vanaf geboorte zichzelf niet hoort spreken en ook niet iemand anders heeft horen spreken. Hierdoor is het aanleren van spreken lastig. Dove mensen maken doorgaans gebruik van gebarentaal om zich verstaanbaar te maken. In het verleden was "doofstom" een meer algemeen geaccepteerde term, maar tegenwoordig wordt het gezien als inaccuraat, politiek incorrect of zelfs beledigend. Al sinds de oudheid wordt de term vaak in verband gebracht met "achterlijk" of "verstandelijk beperkt". http://nl.wikipedia.org/wiki/Doofstom

Wat woorden wel niet kunnen doen. In het Duits heeft het woord 'doof'- sei nicht so doof!- niks met mensen te maken die niet of nauwelijks kunnen horen, maar het betekent in dit verband wel: doe niet zo gek!

Ondergetekende fietste verder. Wat ruisde de wind heerlijk door de (nog) groene bladeren aan de bomen. Zelfs het geluid van een voorbijscheurende knetterende brommer had z'n bekoring. Een blaffende hond, een jengelend kind; wat een schoonheid.