JAN KRIST MAAKT OOK IN AMSTERDAM HET VERSCHIL

Hij heeft het erg naar z’n zin in Amsterdam. Niet alleen privé, maar vooral ook beroepsmatig. Waar hij zich in het Groningse Ommelanderhuis beperkt voelde door de directie om datgene neer te zetten wat hij goed vond voor de doelgroep die hij begeleidde, daar krijgt hij bij de Amsterdamse Volksbond alle vrijheid en vertrouwen. Er is nog een verschil met z’n Groningse periode. Hier in de stad was hij een bekende verschijning, dit kwam vooral door de serie op Rtv-Noord over het Ommelanderhuis waarin hij gloreerde. En natuurlijk door zijn nominatie als Groninger van het Jaar.

In Amsterdam is de oud Beijumer anoniem, en dat bevalt hem uitstekend:” Ik hoef niet zo nodig meer in het nieuws, dat heb ik wel gehad. Dat had in Groningen z’n leuke kanten, maar het had ook negatieve effecten. Laat de mensen om wie het echt gaat maar op de voorgrond staan.”

De mensen waar het om gaat zijn daklozen met een psychische stoornis en verslavingsproblematiek Na zijn Groningse periode, en na het "succesvolle Pico avontuur" (eigen woorden van Jan Krist, hij stond erop dat het zo omschreven zou worden nadat ik het geflopt heb genoemd; JF), werd hij eerst locatiemanager in Purmerend voor een GGZ instelling die zich bezig hield met sociale activering / dagbesteding en werk te vinden voor mensen met een psychiatrische achtergrond. Hij werkte er net één jaar toen de stichting failliet ging. Dat was in april 2008. Binnen no time had Jan Krist echter weer een baan gevonden. Hij keerde terug in het daklozenwereldje en hij werd teamleider in het eerste sociaal pensioen ooit voor daklozen in Nederland: het Fokke Simonszhuis te Amsterdam. In 1992 toen hij assistent teamleider werd op het Ommelanderhuis had hij dit sociaal pensioen in de hoofdstad ooit al eens bezocht. Het was destijds de bedoeling om de kunst in Amsterdam af te kijken. Jan Krist in een eerder interview in 2008: ”het tehuis heeft in mijn optiek stil gestaan en ik werd met open armen ontvangen.”
Projectleider cliëntparticipatie
Op 13 december belde ik een half uur met hem. Hoe gaat het met je werk Jan? Ben je nog steeds teamleider? “Nee, sinds gisteren niet meer. Ik heb een nieuwe start gemaakt en ben nu projectleider cliëntparticipatie. ” Oh, hoe komt dat zo? “Ik ben gevraagd. We willen als organisatie de cliëntparticipatie nog meer gestalte geven.” Leg eens uit als je wil? Wat is dat? “Ik vond tweeënhalf jaar geleden dat cliënten meer mee moesten doen in het bepalen van het beleid binnen de organisatie. Het zijn volwassen mensen en geen kleine kinderen. Ik heb destijds een kerngroep van 10 cliënten bij elkaar gekregen, elke woensdagmiddag ging ik met ze overleggen over het beleid binnen het Fokke Simonszhuis. Waren er dingen voor verandering vatbaar of konden bepaalde zaken anders geregeld worden? Ik ben ook een paar keer met de kerngroep naar Ruigoord geweest, je weet wel, het kunstenaarsdorp. De kerngroep stelde daar een lijst samen met tien verbeterplannen.”
Verantwoordelijk drinken
Dat klinkt naar meer gelijkwaardigheid tussen medewerkers en cliënten. Kun je een voorbeeld geven van zo’n verbeterplan? “Ja, totdat ik kwam was alcohol op de eigen kamer niet toegestaan. Het zorgde voor overlast en daarom mochten mensen het niet in beheer hebben. Na aanleiding van de gesprekken met cliënten hebben we besloten dat alcohol in de eigen koelkast is toegestaan. En vanaf dag één is dat goed gegaan. Ten tijde van het alcoholverbod lieten de bewoners zich buiten vol lopen voordat ze naar binnen gingen. Nu hebben ze gewoon een paar flesjes bier op de kamer staan die ze rustig op kunnen drinken.”
Met het toestaan van alcohol wordt er beheerster en verantwoordelijker gedronken? “ Ja. Deze benadering komt veel gelijkwaardiger over voor ze, en het doet een appél op hun verantwoordelijkheidsgevoel. Ze hebben wat te kiezen. We stelden ze de vraag hoe ze het zouden gaan aanpakken als ze op de kamer zouden kunnen drinken. Praten en overleggen is veel belangrijker dan straffen of dreigen met sancties.” En, sloeg dat aan binnen de stichting? Of ontmoette je veel weerstand? “Nee, andere teamleiders volgden mijn initiatief, ze zagen dat het werkte. De leidinggevenden zeiden: Jan, hier gaan we mee door. We lieten de cliëntenraad verbinding maken met de kerngroepen, methodieken werden ontwikkeld. Bij ons is een clientenraad echt een cliëntenraad. Bij de meeste GGZ instellingen zijn deze nep, en ze bestaan voor de schone schijn naar buiten toe. Mijn kracht zit hem in het verbindingen leggen met iedereen. Elke klant heeft z’n capaciteit, iedereen wil gehoord en gezien worden. Gelijkwaardigheid, daar gaat het om.”
Kansen creëren
Er gebeurde meer door toedoen van Jan Krist. Zo tekende een klant een contract en werd collega. En iemand die enthousiast in de keuken meehielp als keukenassistent kreeg een vast contract en werd ook medewerker. “Het gaat om het creëren van kansen, bijvoorbeeld een overgang van vrijwilligerswerk naar een betaalde baan bewerkstelligen. We gaan nu met alle teamleiders beleid maken van cliënparticipatie. Het vergt ook iets van medewerkers, het vereist een cultuuromslag. In plaats van te betuttelen en te dirigeren onderhandelen we met de klanten. Nog een mooi voorbeeld, we hebben hier een filmschool opgericht waar je kunt worden opgeleid tot professionele regisseur.” De kerngroep waarmee overlegd wordt bestond eerst uit 10, en later uit 35 klanten. Er werd onder anderen gepraat over drugsgebruik en draagvlak. Wat is de sociale consequentie van druggebruik? "Het staat de klanten vrij om zelf onderwerpen in te brengen, mondigheid wordt toegejuicht".

Jan, dat heb je weer mooi geflikt. “Nee, je moet mij niet centraal zetten, die tijd heb ik wel gehad. Hier ben ik onbekend en ben ik niet met m’n kop op televisie geweest. De bekendheid in Groningen had destijds ook z’n nadelen. Vervelende reacties en mails waren ook m’n deel. In het Ommelanderhuis moest ik destijds de meeste dingen alleen doen, ik voel me hier ingebed in een welwillende organisatie." Zoals reeds vermeldt, ten tijde van het interview vertelde hij dat hij net van functie was veranderd, hij is nu projectleider cliëntparticipatie. Nog een laatste vraag aan hem. Hoe hebt je het achteraf gezien succesvolle besluit om alcohol in eigen beheer mogen hebben binnen het Fokke Simonszhuis eigenlijk ingebracht? “Het management wist niet dat ik daarmee begonnen was, ik heb het niet overlegd. Maar ze zien nu wel dat het werkt. Dingen waar je helemaal achter staat moet je gewoon doen. Het gaat mij om het welzijn en de ontplooiingsmogelijkheden van de klanten.“