WAAR GEBRUIKEN WE DE KERKKLOK NOG MEER VOOR?

Door Henk Oostinga

In het kader van leefbaarheid en ondersteuning van de sociale cohesie in de wijk Beijum , mede als ondersteuning van de doelstellingen van het Lokaal Akkoord is in de wijkkerkenraad van het kerkelijk centrum de Bron gesproken over de mogelijkheid daar een bijdrage aan te leveren. Dit met een specifiek kerkelijk attribuut: de kerkklok.

Met goede werkcontacten met allerlei wijkorganisaties zoals Stiel, MJD, BOB, COP, de diverse wijkmedia, worden herkenbare projecten meer en meer in samenwerking met de Bron gedaan. (zoals bijvoorbeeld het fietsproject, het luisterend oor, kledingactie, lentekriebels, de spulletjesmarkt )

In (dorps) gemeenschappen is het luiden van de kerkklok een sociaal element om voor de gehele bevolking een gezamenlijk signaal te geven. Als illustratie daarvan het volgende:

Veel klokken hebben als opschrift: Vivos voco, Mortuos plango of Fulgara frango. (De levenden roep ik, de doden beklaag ik, de bliksems breek ik).
In een notendop wordt hier aangegeven waartoe het luiden van klokken diende en ten dele nog dient: de omwonende bevolking ergens op te attenderen (bijvoorbeeld een evenement of een kerkdienst) of tegen te waarschuwen (bijvoorbeeld onraad, of een brand).
Klokken werden bij verschillende gelegenheden geluid. Vanaf de Middeleeuwen bijvoorbeeld bij storm, overlijden, nationale rouw of vreugde of om het overlijden van iemand algemeen bekend te maken. ‘Hai is verlud’ betekent in het Groningerland: hij is dood. Het ‘verluiden’, ‘overluiden’ of ‘uitluiden’ was tot het midden van de twintigste eeuw nog een gebruik in verschillende dorpen. Een volwassene werd dikwijls met meer statigheid verluid dan een kind: driemaal luidde de klok voor een volwassene, éénmaal (vaak met een kleinere klok) voor een kind.
Een algemeen gebruik is nog om een uur of een half uur voor een eredienst begint de kerkklokken enkele minuten te luiden met het doel mensen op te roepen naar de kerk te komen.
Klokken zijn nog altijd van betekenis. Ze geven ritme aan de tijd, symboliseren burgerlijke of kerkelijke gemeenschapszin en zijn een objectieve expressie van subjectieve gevoelens van blijdschap of droefheid.
In Beijum staat sinds de verkoop van de Mamrehoeve nog maar één kerk met een klok en dat is de Bron. En die klok hangt er nog niet zo lang want hij is afkomstig van de Mamrehoeve. De Mamrehoeve had al de traditie in Beijum van het luiden bij o.a. geboorte.
In de wijkkerkenraad is na behandeling van de vraag of wij de traditie van de Mamrehoeve willen voortzetten afgesproken eerst een groot aantal maatschappelijke organisaties en personen te polsen naar een mogelijke ondersteuning van deze mogelijkheid van vergroting van de sociale cohesie in Beijum. Pas daarna, bij overwegend positieve reacties worden de praktische zaken afgestemd. Zoals bijvoorbeeld de tijdstippen van het luiden bij geboorte en overlijden/begraven van een inwoner van Beijum. Want de Bron met haar kerkklok is één geheel met de basisschool de Heerdstee, waar tegelijkertijd onderwijs en klokken luiden niet handig is. De kosten van de klok zijn volledig voor rekening van de Bron. Bijkomende organisatorische kosten om deze wijkcohesie mogelijk te maken wordt bij positieve respons een punt van afweging.
Om na deze informatieronde een basis te hebben voor verdere bespreking in de kerkenraad is volledige beantwoording van de volgende vragen belangrijk met: ja, nee of weet ik niet.
1. Kan het luiden van de klok in uw beleving een bijdrage leveren aan de sociale cohesie in de wijk Beijum
2. Bij geboorte van een kind
3. Bij begrafenis of crematie
4. Is uw organisatie in staat/bereid om in publicatie en dergelijke daaraan bekendheid te geven
5. Is het een goed plan om daarbij eerst een proefperiode van bijvoorbeeld één jaar te houden
6. Kunt u meewerken aan de uitvoering en/of financiering van de (geringe) kosten.
7. Hebt u nog aanvullende opmerkingen?
De kerkenraad heeft mij,als lid van de kerkenraad, gevraagd deze informatieronde uit te voeren. In de volgende week vergadert de kerkenraad waarbij het prettig zal zijn om uw reactie dan te weten. Graag zie ik uw antwoorden tegemoet op : henkoostinga@hetnet.nl . Dat gaat snel en gemakkelijk met : doorsturen naar dit mailadres en in de tekst de punten 1-7 met uw antwoorden en commentaar aan te vullen. Vervolgens verzenden. Ik zie uw reactie met plezier tegemoet!