Op De Wiershoeck en de
Schoolwerktuin ben ik nog geen struikje heide tegengekomen, maar heidelibellen
zie ik er regelmatig. Tot nu toe waren dat vooral steenrode heidelibellen, maar
dit keer zag ik enkele zwarte exemplaren. De zwarte heidelibel is de kleinste
echte libel van ons land. De orde der libellen bestaat uit twee onderorden: de
juffers (gelijkvleugeligen) en de echte libellen (ongelijkvleugeligen). In
tegenstelling de tot echte libellen hebben de vleugels van juffers alle vier
dezelfde vorm.
Heidelibellen zijn kleine libellen
(tot 4,5 cm lang). Hun achterlijf is knotsvormig. Ze komen vooral voor bij
stilstaand water en vliegen van midden juni tot in oktober.
De zwarte heidelibel is 29-34
mm lang. Het mannetje is bijna helemaal zwart, de vrouwtjes zijn zwart met geel
gekleurd. Op de zijkant van het borststuk is een bonte zwart-gele tekening
aanwezig, de andere heidelibellen hebben dit niet. De hoeveelheid zwart op het
lichaam is afhankelijk van geslacht en leeftijd. Mannetje: uitgekleurde
mannetjes krijgen een uitgebreid zwart gekleurd achterlijf, waarin meestal nog
enige gele vlekken te zien zijn. Oude mannetjes worden nog donkerder: bijna
geheel zwart. Jonge mannetjes lijken op vrouwtjes. Vrouwtje: minder uitgebreid
zwart dan mannetjes. Met name de bovenzijde van het achterlijf blijft
grotendeels geel.
De zwarte heidelibel komt
zeer algemeen voor, het meest bij vennen en hoogveen. Soms ook bij laagveen,
(duin)plassen of sloten. Deze libel vliegt van eind mei tot en met eind
oktober, met een vliegpiek van de tweede helft van juli tot en met de eerste
helft van september. Net als bij andere heidelibellen zijn jonge zwarte
heidelibellen in de wijde omgeving van het voortplantingswater te vinden in
ruige vegetaties op beschutte plaatsen, waar ze jagen en geslachtsrijp worden.
Geslachtsrijpe mannetjes zitten op stengels langs de waterkant, maar hebben
geen vaste zitplaats. Ze vliegen regelmatig kleine stukjes en zoeken daarbij
naar vrouwtjes om mee te paren. Ze gedragen zich niet territoriaal, maar
mannetjes die dichtbij komen worden vaak wel weggejaagd.
De zwarte heidelibel zoekt
zuur water op waar de eieren in de oevervegetatie worden gelegd. De zwarte
heidelibel overwintert als ei. De larven verschijnen in het voorjaar en
ontwikkelen zich snel; in de zomer van hetzelfde jaar sluipen de imago’s uit.
Uitsluipen gebeurt vanaf eind mei tot in september, maar vooral in juli en
augustus.
Bron: libellennet.nl
Foto + tekst: Luit Staghouwer
Geen opmerkingen:
Een reactie posten