zondag 24 april 2016

FOTO'S UIT DE WIERSHOECK- EN SCHOOLTUIN (273)



Twee weken geleden hadden de appel- en perenbomen al wel knoppen, die leken echter eerder verdord dan veelbelovend. Maar dat is normaal. Intussen beginnen de bomen op kleur te komen en kunnen we genieten van de prachtige bloesem. Onlangs las ik op de site van de Koninklijke Fruitmastersgroep een interessant artikel over de bestuiving van appel- en perenbomen.

In april en mei zitten de takken van de appel- en perenbomen vol met wit-roze bloesem. Met al die bloemetjes is de boomgaard net een grote bloementuin. Om de bloemen te veranderen in vruchten moet er bestuiving plaatsvinden. Dit betekent dat het stuifmeel (dat zijn kleine gele korreltjes) van de ene naar de andere bloem moet worden overgebracht. De bestuiving gebeurt door de wind en door insecten zoals bijen en hommels. Voor een goede oogst is een goede bestuiving nodig. Daarom huurt de fruitteler bijenvolken van een bijenhouder, een imker in. De bijen vliegen van bloem tot bloem om honing te verzamelen. Bij het bezoek aan een bloem blijven wat stuifmeelkorrels aan hun lijf plakken. Zo brengen ze die naar de volgende bloem. Daar zorgt het stuifmeel voor de bevruchting waarna de bloem uitgroeit tot een appel of een peer.
Het verhaal van de bestuiving is nog niet af. Bij veel soorten appel- en perenbomen is het nodig dat het stuifmeel van een bloem van het ene ras terecht komt op de bloem van het andere ras. Daarom groeien in de meeste boomgaarden twee of meer rassen. Zo groeien er tussen de appelbomen van het ras Jonagold bomen van het ras James Grieve en tussen Elstar-appelbomen groeien weer de appelbomen van het ras Golden Delicious.
Bijen zijn dol op de paardenbloemen die vaak onder de fruitbomen in de boomgaard groeien. In die gele bloemen zit meer honing dan in de bloesem van de fruitbomen. Pas als de paardenbloemen uitgebloeid zijn, zouden de bijen naar de fruitbomen toe gaan. Dan kan het voor de bestuiving van de fruitbomen te laat zijn. Dus wat doet de fruitteler? Hij maait de paardenbloemen af en stuurt zo de bijen naar zijn bomen.

Ik ben geen fruitteler en had ook nog nooit gehoord over deze ‘relatie’ tussen fruitbomen en paardenbloemen. Zoiets is toch wel leuk om te weten. Maar is het ook waar? Op de site van Bijenhouden.nl las ik een reactie op het artikel. Het wegmaaien van de paardenbloemen is volgens hen zinloos. Bijen vliegen er eventueel 's morgens op en halen dan enige pollen en nectar. Zodra de fruitbomen gaan bloeien zijn de bijen de paardenbloemen snel vergeten omdat de fruitbloesem aanzienlijk attractievere stoffen in de aanbieding heeft. Paardenbloemen besteden dan geen energie meer aan de productie van m.n. pollen. Hun productie is dan beperkt tot de ochtenduren, alleen bijen die er vanaf het begin op vlogen zullen de paardenbloemen nog bezoeken. Bijen die door de fruitbloesem zijn aangelokt, kijken er niet naar om.

Bovendien leveren paardenbloemen al pollen als de fruitbloesem nog op gang moet komen. De pollen van de paardenbloemen stimuleren de haallust van de vliegbijen (werksters) en de snelle ontwikkeling van het broednest van de bijen. Als de fruitbloesem op gang komt zijn de bijen actiever. Het advies van Bijenhouden.nl is dan ook: niet maaien! Het afmaaien van de paardenbloemen kan zelfs contraproductief werken. Stel dat de bijen in een andere boomgaard wel paardenbloemen vinden, dan is de kans vrij groot dat ze eerst naar die boomgaard gaan.

Volgens mij zijn beide bronnen betrouwbaar. Maar veel wijzer wordt je niet van dit soort tegenstrijdige informatie. Voor mij was het echter aanleiding om bovenstaande collage te maken. Het insect op de paardenbloem links is een hommelzweefvlieg. Deze zwarte zweefvlieg is 11 tot 15 mm lang, het lichaam is sterk behaard en de vlieg lijkt sprekend op een hommel. Net als hommels heeft de zweefvlieg ook witte en oranje kleuren, maar deze zijn zeer variabel. De hommelzweefvlieg is een bijzondere soort, er bestaan verschillende variaties die verschillende soorten hommels nabootsen. 

Volwassen hommelzweefvliegen leven van nectar, ze hebben nooit stuifmeelkorfjes die veel (maar niet alle) hommels wel hebben. De kleurrijke bloesem in het midden is de bloesem van een appelboom. Honingbijen hebben ook stuifmeelkorfjes aan de achterpoten. De honingbij (rechts) heeft al een mooie voorraad pollen (stuifmeel) verzameld.


Info o.a. Wikipedia

Foto + tekst: Luit Staghouwer

Geen opmerkingen: